Zachowania samobójcze jako forma autodestrukcji
Podjęcie próby samobójczej jest często postrzegane jako objaw choroby psychicznej lub chęć zwrócenia na siebie uwagi. Czy tak jest w rzeczywistości? Kto znajduje się w grupie ryzyka?
Od ryzyka do samobójstwa
Zachowania autodestrukcyjne mogą przybierać różne formy. U niektórych jest to skłonność do samookaleczania się, uprawianie bardzo ryzykownych sportów ekstremalnych bądź celowe narażanie się na sytuacje, w których następuje zagrożenie życia.
Do zachowań autodestrukcyjnych zaliczają się również pośrednie myśli o śmierci, czyli np. marzenia o zapadnięciu na śmiertelną chorobę, a także myśli samobójcze, przejawiające się świadomym planowaniem bądź fantazjowaniem na temat własnej śmierci.
Zaawansowane formy to tendencje samobójcze, czyli podejmowanie działań prowadzących do samobójstwa, np. poprzez zaopatrzenie się w niezbędne do tego narzędzia. Tendencje te często prowadzą do podjęcia próby samobójczej.
Choroba psychiczna?
80 na 100 osób popełniających samobójstwo to ludzie chorzy psychicznie. Wśród tej grupy osób jest również największa skuteczność w kwestii odbierania sobie życia. Jednak istnieje wiele czynników ryzyka, które mogą popchnąć zdrowe osoby do samobójstwa. Należą do nich przede wszystkim życiowe tragedie, traumatyczne wydarzenia, wykryte nieuleczalne choroby, samotność czy fatalna sytuacja materialna.
Skuteczniejsi w odbieraniu sobie życia są mężczyźni, jednak to kobiety częściej podejmują próby samobójcze. Z czego to wynika? Otóż mężczyźni sięgają po skuteczniejsze sposoby zakończenia życia. I tak, w Polsce najczęściej wybieraną metodą jest powieszenie się, natomiast np. w USA jest to strzał z broni palnej. Natomiast kobiety z reguły wybierają środki mniej drastyczne, jak przyjmowanie dużych dawek leków nasennych czy uspokajających. Choć przedawkowanie środków farmakologicznych może być groźne dla zdrowia, jednak nie są one zbyt toksyczne, a więc istnieje duża szansa na uratowanie osoby, która je zażyła.
Uwaga
Znakomita większość osób odbierających sobie życie wcześniej informuje o tym otoczenie, w sposób pośredni lub bezpośredni. Nie jest więc prawdą, że ci, którzy mówią o samobójstwie, tylko o tym mówią. Zaniepokojenie powinny wzbudzić takie sygnały, jak wypowiedzi, w których wskazywane są zalety rozstania się z życiem, nagły wzrost zainteresowania tematyką śmierci i samobójstw, przygotowywanie narzędzi do popełnienia samobójstwa, porzucenie dotychczasowych zainteresowań. Na zachowania zmierzające do odebrania sobie życia mogą wskazywać również nagła izolacja od otoczenia, ale także wizyty u bliskich osób i rozmowy z nimi, w których pojawia się wydźwięk pożegnania.
Warto zaznaczyć, że jeżeli osoba, u której można zaobserwować notoryczne przygnębienie, nagle zaczyna niespodziewanie wydawać się w dużo lepszej kondycji psychicznej, często jest to oznaka, że podjęła ona decyzję o odebraniu sobie życia jako rozwiązania swoich dotychczasowych problemów.
Jeżeli obserwujesz u bliskiej Ci osoby zachowania, które mogą zakończyć się samobójstwem, niezwłocznie podejmij z nią rozmowę i spróbuj ustalić przyczynę takiego stanu. Lub skonsultuj się z lekarzem psychiatrą. Szybka reakcja jest najważniejsza.
