Jak objawia się TOC?
Zespół górnego otworu klatki piersiowej (thoracic outlet syndrome, TOC) to zespół objawów naczyniowych i neurologicznych w obrębie kończyn górnych. Co jest przyczyną rozwoju schorzenia?
Ucisk
Zespół górnego otworu klatki piersiowej powstaje wtedy, gdy nerwy splotu ramiennego, tętnica bądź żyła podobojczykowa lub żyła pachowa są uciskane. Ucisk może być wywołany przyczynami wrodzonymi, jak występowanie dodatkowego żebra czy dodatkowych mięśni, ale może być również spowodowany przebytymi urazami czy nabytymi wadami postawy. U mężczyzn dodatkowym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi schorzenia jest przerost mięśni obręczy barkowej, np. u kulturystów; z kolei u kobiet powstaniu TOC sprzyja szczupła sylwetka.
Podział i objawy
Najczęściej występującą odmianą zespołu górnego otworu klatki piersiowej jest zespół neurogenny, w którym dochodzi do ucisku nerwów splotu ramiennego; obejmuje on 95% przypadków. W zespole neurogennym do najbardziej charakterystycznych objawów należą bóle odcinka szyjnego kręgosłupa lub obręczy barkowej. Pojawiają się mrowienia i drętwienia, obejmujące nierzadko całą rękę. Mogą wystąpić bóle głowy oraz osłabienia siły chwytu.
Druga odmiana schorzenia to forma powodowana uciskiem żyły pachowej lub podobojczykowej. W tym przypadku charakterystyczne objawy to ból w obrębie kończyny oraz uczucie ciężkości, nasilające się podczas leżenia, a więc również w trakcie snu. Często z czasem żyły w okolicach barków stają się wyraźnie rozszerzone. Natomiast konsekwencją schorzenia może być zakrzepica żył głębokich kończyny górnej.
Najrzadsza forma wynika z ucisku tętnicy. W tym przypadku dochodzi do włóknienia tętnicy podobojczykowej. W fazie ostrej pojawiają się objawy niedokrwienia kończyny, tworzą się również zakrzepy. Natomiast faza przewlekła powoduje pojawienie się objawu Raynauda, zmian troficznych palców, a nawet martwicy.
Terapia
Wybór metody leczenia TOC jest zależny od stopnia zaawansowania choroby. Jeżeli doszło już do zmian w naczyniach krwionośnych bądź pojawiły się niedowłady w obrębie kończyny lub przyczyną powstania zespołu jest wrodzona wada anatomiczna, wykorzystywane jest leczenie operacyjne. W innych przypadkach stosowane są metody rehabilitacyjne, które mogą być wspomagane środkami farmakologicznymi.
