Trzy główne typy nowotworów skóry
Skóra jest największym organem człowieka. U dorosłego człowieka zajmuje około 2 metrów kwadratowych i waży od 3 do 5 kilogramów. Dlatego tak ważna jest znajomość objawów i sposobu leczenia nowotworów atakujących nasz największy organ.
Najczęstsze nowotwory skóry to rak podstawnokomórkowy, kolczystokomórkowy i czerniak.
Rak podstawnokomórkowy
Rak podstawnokomórkowy jest najczęściej występującym nowotworem skóry. Ten typ raka prawie nigdy nie przerzutuje do innych narządów, ale poprzez swój wzrost może uszkodzić sąsiednie tkanki.
Co predysponuje do raka podstawnokomórkowego?
Do raka podstawnokomórkowego predysponuje przede wszystkim jasna karnacja i ekspozycja na słońce. Trzeba jednak zaznaczyć, że 20% tego typu nowotworów powstaje w miejscach nie wystawionych na działanie promieniowania słonecznego, takich jak klatka piersiowa, plecy, ramiona, nogi i głowa; z kolei najczęstszym miejscem występowania jest twarz. Również zaburzenia układu odpornościowego i niektóre leki mogą zwiększyć ryzyko powstania rzeczonego raka. Miejsce zamieszkania ma także znaczenie. Ludzie mieszkający w regionach z małym stopniem nasłonecznienia, takich jak kraje skandynawskie, są mniej narażeni, z kolei u mieszkańców południowej Afryki, Bliskiego Wschodu czy Australii ryzyko raka skóry znacznie rośnie.
Większość raków podstawnokomórkowych pojawia się po 50 roku życia, ale gdy skóra jest poddawana intensywnemu opalaniu, choroba może wystąpić wcześniej.
Jak wygląda rak podstawnokomórkowy?
Nowotwór ten zazwyczaj zaczyna się od małego uwypuklenia skóry, w kolorze perlistym. Może też zawierać w swoim wnętrzu barwnik.
Rak ten rośnie powoli - zanim osiągnie rzucający się w oczy rozmiar, mogą minąć miesiące, a nawet lata. Przerzuty są bardzo rzadkie, ale istnieje ryzyko uszkodzenia oka, nosa, jeżeli rozwija się w obrębie twarzy.
Diagonostyka i leczenie
Dla potwierdzenia diagnozy lekarz ogląda zmianę z ewentualnym wykonaniem jej biopsji w razie wątpliwości. W przypadku wykrycia raka usuwa się go operacyjnie lub poprzez krioterapię.
Rak kolczystokomórkowy
Rak kolczystokomórkowy jest drugim najczęściej występującym nowotworem skóry. Ten rodzaj raka może być następstwem ekspozycji na promieniowanie słoneczne bądź leczenia innych chorób skóry (np. łuszczycy) fotochemioterapią - ten sposób leczenia zwiększa sześciokrotnie ryzyko wystąpienia raka kolczystokomórkowego.
Objawy
Wykwity skórne mają zazwyczaj charakter wrzodziejący lub brodawkujący. Charakterystyczny jest naciek podstawy oraz wywinięty na zewnątrz wał okalający zmianę. Nie występuje natomiast wał perełkowy, jak w przypadku raka podstawnokomórkowego.
Diagnostyka i leczenie
Lekarz pobiera wycinek zmiany skórnej, w celu zbadania jej pod kątem występowania komórek nowotworowych. W przypadku wykrycia raka kolczystokomórkowego - leczeniem z wyboru jest chirurgiczne usunięcie zmiany.
Czerniak
Czerniak jest nowotworem skóry znacznie rzadszym niż rak podstawnokomórkowy, jednak o wiele bardziej niebezpiecznym. Jest to zmiana skórna przypominająca znamię lub pieprzyk o nieregularnych krawędziach. Czerniak może przerzutować do innych narządów i kości.
Co predysponuje do czerniaka?
Do tego rodzaju nowotworu predysponują:
- częsta ekspozycja na promienie słoneczne
- czerniak w rodzinie (genetyka)
- występowanie zmian skórnych o nieregularnym kształcie
Objawy
Objawami są przede wszystkim krwawienie ze znamienia skórnego, ból bądź swędzenie w jego miejscu, a także zmiany koloru (z brązowego na czarny), kształtu i wielkości znamienia.
Czerniak może pojawić się w każdym miejscu na skórze. Najczęstszym miejscem występowania u kobiet są nogi, natomiast u mężczyzn - plecy.
Diagnostyka i leczenie
W przypadku podejrzenia wystąpienia czerniaka, lekarz wykonuje biopsję zmiany skórnej, następnie fragment skóry przekazuje patomorfologowi, który szuka w tym materiale komórek nowotworowych. Gdy badanie pobranego fragmentu zmiany wykaże czerniaka, należy wykonać dodatkowe badania, aby ustalić czy doszło do przerzutów do węzłów chłonnych. Przy wczesnym wykryciu czerniaka, leczeniem z wyboru jest chirurgiczne usunięcie zmiany wraz z marginesem zdrowej skóry. Natomiast gdy czerniak jest wykryty w późniejszym stadium, do leczenia chirurgicznego dodaje się chemioterapię, radioterapię, immunoterapię i leczenie celowane.
