Zawał serca – objawy i nie tylko

Serce człowieka zaopatrywane jest w krew poprzez tętnice wieńcowe. Całkowite i nagłe zamknięcie światła tych tętnic powoduje niedokrwienie i martwicę mięśnia sercowego. Mamy wówczas do czynienia z jednym z ostrych zespołów wieńcowych – zawałem serca.

Objawy

Dominującym objawem podawanym przez pacjentów jest ból w klatce piersiowej. Typowo jest on umiejscowiony w centrum klatki piersiowej, zamostkowo, jednakże może również występować w nadbrzuszu lub w prawym podżebrzu. Charakter bólu najczęściej określany jest jako gniotący lub ściskający. Podobnie jak w stabilnej dławicy piersiowej ból promieniuje do szyi lub lewego ramienia.

Ból zawałowy trwa często ponad 20 min. i nie ustępuje po przyjęciu nitrogliceryny. W przypadku zawału ściany dolnej serca mogą pojawić się nudności lub wymioty. Odmienna prezentacja występuje u chorych na cukrzycę, u których zawał serca może mieć przebieg bezbolesny.

Pozostałymi objawami zgłaszanymi przez chorych z zawałem serca są: duszność, osłabienie, zawroty głowy, uczucie kołatania serca, omdlenia oraz strach przed zbliżającą się śmiercią (chorzy z silnym bólem w klatce piersiowej).

Dodatkowe objawy uwidaczniają się w trakcie badania lekarskiego. Są to przede wszystkim: stan podgorączkowy (głównie w pierwszych godzinach zawału), blada i spocona skóra, zaburzenia rytmu serca (od przyspieszonej czynności pracy serca, poprzez nieprawidłowy rytm bicia serca, do zwolnionej częstotliwości pracy serca) oraz zmiany stwierdzane przy osłuchiwaniu serca.

Badania pomocnicze

U chorego z podejrzeniem zawału serca wykonuje się zwykle:

• EKG spoczynkowy – celem rozpoznania zawału serca, różnicowania pomiędzy różnymi ostrymi zespołami wieńcowymi. Na podstawie zapisu elektrokardiograficznego ostre zespoły wieńcowe dzielimy na dwie główne grupy:
  a) Ostre zespoły wieńcowe bez uniesienia odcinka ST (niestabilna dławica piersiowa, zawał serca bez uniesienia odcinka ST - NSTEMI),
  b) Zawał serca z uniesieniem odcinka ST – STEMI.
• Badania krwi – przede wszystkim z oznaczeniem związków wskazujących na martwicę mięśnia sercowego. Obecnie do tego celu najczęściej wykorzystuje się pomiar stężenia troponin sercowych.
• RTG klatki piersiowej – celem różnicowania przyczyn bólu w klatce piersiowej.
• Badanie echokardiograficzne – może ukazać cechy niedokrwienia mięśnia sercowego lub uwidocznić powikłania zawału serca.
• Koronarografię – umożliwia uwidocznienie zwężeń tętnic wieńcowych.

Leczenie

Leczenie zawału serca prowadzone jest na oddziale intensywnej opieki kardiologicznej, jednakże pierwsze procedury wdrażane są już na etapie przedszpitalnym. W zależności od rodzaju ostrego zespołu wieńcowego zastosowanie mają leczenie farmakologiczne i/lub leczenie inwazyjne, mające na celu udrożnić tętnice wieńcowe i zapobiec przyszłym epizodom ostrych zespołów wieńcowych.