Wysoki poziom GGTP - co oznacza?
Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) to enzym, który odgrywa ważną rolę w diagnostyce chorób takich jak schorzenia wątroby, trzustki czy nerek. Podwyższony poziom GGTP często występuje u osób nadużywających alkohol, choć nie tylko. Jeśli zauważysz objawy wskazujące na problemy z wątrobą lub drogami żółciowymi, warto zbadać poziom tego enzymu!
Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) - co to?
GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza) to enzym, który znajduje się w wątrobie, nerkach, trzustce, jelitach i gruczole krokowym. Jego główną rolą jest pomoc w rozkładzie aminokwasów, co czyni go jednym z kluczowych enzymów wątrobowych. Poziom GGTP oznacza się poprzez badanie krwi, znane jako próby wątrobowe.
Wzrost aktywności GGTP występuje przy różnych chorobach wątroby i dróg żółciowych, a także przy niektórych rzadkich wadach genetycznych. Enzym ten jest produkowany i przechowywany w zdrowych komórkach wątroby (hepatocytach). Kiedy te komórki są uszkodzone lub umierają, GGTP uwalnia się do krwi. Dlatego pomiar jego aktywności jest podstawowym badaniem w diagnostyce chorób wątroby.
GGTP to enzym obecny nie tylko w wątrobie, ale także w komórkach wielu innych narządów. Dzięki temu jego poziom we krwi może pomóc wykryć różne schorzenia, takie jak choroby trzustki, autoimmunologiczne, zawały serca, nadczynność tarczycy czy zaburzenia związane z zespołem metabolicznym. Co więcej, nowe badania pokazują, że GGTP może być też dobrym wskaźnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Kiedy warto zbadać GGTP?
Badanie GGTP przydaje się głównie, gdy podejrzewasz problemy z wątrobą lub drogami żółciowymi. Objawy wskazujące na znaczne podwyższenie GGTP to:
- ból po prawej stronie brzucha,
- żółta skóra, błony śluzowe lub białka oczu (żółtaczka),
- problemy z trawieniem,
- brak apetytu,
- ciemny mocz mimo wypijania prawidłowej ilości płynów,,
- obrzęki,
- swędzenie skóry.
Badanie GGTP razem z innymi enzymami wątrobowymi pomaga zrozumieć, skąd pochodzi żółtaczka i co jest przyczyną niewydolności wątroby. W przypadku cholestazy wartość GGTP może wzrosnąć nawet 10-12 razy. Porównanie GGTP do AST (aminotransferaza asparaginianowa) lub ALT (aminotransferaza alaninowa) pozwala rozróżnić niedrożność dróg żółciowych od wirusowego zapalenia wątroby i innych problemów z wątrobą. Badanie GGTP jest także przydatne do wskazania, dlaczego poziom fosfatazy zasadowej (ALP) jest podwyższony.
Badanie GGTP – przygotowanie
GGTP sprawdza się w surowicy lub osoczu krwi pobranej z żyły łokciowej. Najlepiej zgłosić się do punktu pobrań rano, na czczo, czyli po co najmniej 12 godzinach bez jedzenia. Dzień wcześniej warto unikać alkoholu, papierosów i ciężkich, tłustych potraw. Badanie GGTP jest jednym z najczulszych testów wątrobowych, a wyniki zazwyczaj są gotowe następnego dnia.
Podczas interpretacji wyników, pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach, ponieważ wiele z nich może wpłynąć na wyniki. Barbiturany, fenytoina i antykoagulanty mogą podnieść poziom GGTP, natomiast hormonalne tabletki antykoncepcyjne, fibraty i statyny mogą go obniżyć. Palenie papierosów również może zaburzyć wyniki.
Wynik badania GGTP - normy
Nie ma jednoznacznie określonej normy dla aktywności enzymu GGTP, ponieważ wartości te są ustalane indywidualnie dla każdego laboratorium. Prawidłowy poziom enzymu w osoczu zależy też od wieku czy płci.. Uwzględnia się również różnice wynikające z obecności gruczołu krokowego u mężczyzn. W przybliżeniu, uważa się, że prawidłowa wartość dla kobiet wynosi poniżej 35 IU/l, a dla mężczyzn poniżej 40 IU/l (niektóre laboratoria przyjmują 60 IU/l). Jednak każde odstępstwo od normy powinno być omówione z lekarzem, ponieważ podwyższony poziom GGTP nie zawsze oznacza poważne choroby. W niektórych przypadkach (około 10%) nie są nawet znane czynniki wpływające na wzrost poziomu tego enzymu.
Jeśli wyniki badań GGTP przekraczają wartość 100 IU/l, konieczna jest ocena przez lekarza. To on podejmie decyzję odnośnie sposobu leczenia i ewentualnej dalszej diagnostyki, aby zidentyfikować przyczynę tej znacznej odchyłki od normy.
Co oznacza wysoki poziom GGTP?
Zazwyczaj, gdy poziom GGTP jest wysoki, może to sugerować problemy z wątrobą i przewodami żółciowymi, co prowadzi do blokady przepływu żółci. Przykłady to kamica pęcherzyka żółciowego czy przewodów żółciowych oraz alkoholowe stłuszczenie wątroby. GGTP może także wzrastać przy niektórych lekach, takich jak przeciwdepresanty czy leki przeciwpadaczkowe. Poziom GGTP może się również podnieść w przypadku nowotworów wątroby lub przerzutów nowotworowych. Jeśli poziom GGTP jest wysoki, ale nie towarzyszy temu wzrost innych enzymów wątrobowych, mogą być za to odpowiedzialne inne choroby lub schorzenia autoimmunologiczne, jak również inne choroby, np. niewydolność nerek czy cukrzyca, lub długotrwałe nadużywanie alkoholu.
Jak obniżyć wysoki poziom GGTP?
Jeśli GGTP jest podwyższone z powodu problemów z wątrobą, warto podjąć działania mające na celu poprawę funkcjonowania tego organu. Oto kilka kroków, które można podjąć:
- Ograniczenie spożycia alkoholu: Redukcja ilości spożywanego alkoholu może pomóc zmniejszyć obciążenie wątroby.
- Zdrowa dieta: Eliminacja z diety ciężkostrawnych potraw, smażonych potraw i tłuszczów trans może pomóc w obniżeniu poziomu GGTP. Warto zamiast tego sięgać po lekkostrawne warzywa, owoce i świeżo wyciskane soki.
- Ograniczenie kawy i soli: Zredukowanie spożycia kawy i soli może wspomóc zdrowie wątroby.
- Konsultacja lekarska: Jeśli poziom GGTP przekracza znacznie normy, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Lekarz podejmie decyzję odnośnie leczenia i dalszej diagnostyki.
Pamiętaj, że każdy przypadek jest indywidualny, więc najlepiej skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia optymalnego planu postępowania.
