Suplementy diety - czy naprawdę ich potrzebujesz?
W ostatnich latach na całym świecie zaobserwowano wzrost ilości przyjmowanych suplementów diety oraz substancji roślinnych. Pacjenci często nie zdają sobie sprawy z tego, że preparaty, które kupują w aptece bez recepty i zażywają mogą mieć jakiekolwiek działania niepożądane lub wykazywać interakcje z lekami. W związku z tym nie informują lekarzy o przyjmowanych preparatach, co w niektórych przypadkach może mieć wpływ na diagnostykę oraz wdrożoną przez lekarza terapię. Wobec zaistniałego problemu, należy zdawać sobie sprawę, że edukacja zarówno pacjentów jak i lekarzy w kwestii suplementów diety jest konieczna.
Przyjmujemy zbyt dużo suplementów diety!
Według badań przeprowadzonych przez National Institutes of Health stosowanie suplementów diety w Stanach Zjednoczonych przez pacjentów stale rośnie od mniej niż 20% w 1970 r. do około 50% w czasie ostatniego badania (2003-2006). Wg amerykańskich danych jedynie ok. 30% pacjentów informuje lekarzy o przyjmowaniu preparatów ziołowych i suplementów diety. Dane IMS Health Poland (firmy badającej leki) wskazują, że co trzecia Polka i co czwarty Polak sięgają po suplementy diety. Sprzedaż suplementów diety w Polsce w 2013 r. w porównaniu do 2012 r. wzrosła o ok.6%. W Polsce najczęściej sprzedawanych jest ponad 750 preparatów z dostępnych ok. 8tys.
Suplementy diety wykazują działania niepożądane!
Pacjenci najczęściej sięgają po preparaty zawierające witaminy i minerały. Zażywają je w związku ze stresem, celem wzmocnienia układu immunologicznego. Pacjenci zazwyczaj uważają, że skoro suplementy diety nie są lekami, nie posiadają działań niepożądanych jak konwencjonalne leki. Tymczasem wiadomo, iż wiele substancji roślinnych, czy witamin i minerałów może wywoływać liczne skutki uboczne, wchodzić w interakcje z lekami, jak również z alkoholem lub powodować reakcje alergiczne. Ponadto wciąż nie dysponujemy dostateczną ilością danych dotyczących odległych skutków stosowania suplementów diety - również toksycznego działania na nerki, wątrobę, a także działania alergizującego u osób nadwrażliwych, ze względu na zbyt krótki czas ich stosowania. Jest to spowodowane tym, że w skład preparatów wchodzi szereg różnych składników, spośród których wiele nie zostało jeszcze zidentyfikowanych. Eksperci alarmują, że mimo tak wielu niewiadomych, coraz częściej zdarzają się przypadki przedawkowania spożywanych w preparatach sztucznych witamin i minerałów.
Wskazania do przyjmowania suplementów diety
Suplementy diety to preparaty przeznaczone jedynie dla osób, które mają niedobór pewnych składników. W celu wykazania niedoboru należy przeprowadzić badania laboratoryjne, jednakże ze względu na ich łatwą dostępność pacjenci zazwyczaj zażywają suplementy w ciemno, na wszelki wypadek. Prawidłowo, lekarz, na podstawie historii choroby i wyników badań laboratoryjnych, powinien ustalić, czy stosowanie suplementów jest konieczne dla zdrowia pacjenta. Podaż suplementów należałoby rozważyć w przypadku zużycia mniej niż 1600 kalorii dziennie przez pacjenta, eliminacji grupy żywności z diety (weganie, wegetarianie), w ciąży i w czasie karmienia piersią, u kobiet po menopauzie, a także w związku z przewlekłą biegunką, po chirurgicznym usunięciu części przewodu pokarmowego, u pacjentów po operacjach bariatrycznych. Ponadto, u pacjentów onkologicznych należy pamiętać o tym, że z względu na antyoksydacyjne właściwości suplementów, takich jak witaminy C i E, mogą one powodować niepożądaną interakcję z lekami przeciwnowotworowymi.
Konsultacja lekarska w kwestii suplementów diety jest istotna!
Podsumowując, bardzo istotne dla naszego zdrowia jest świadome stosowanie suplementów diety i substancji ziołowych, najlepiej po konsultacji lekarskiej u lekarza rodzinnego lub wizycie u dietetyka. Niezwykle ważne jest również poinformowanie lekarza o przyjmowanych suplementach diety oraz substancjach ziołowych ze względu na ich potencjalne działania niepożądane lub interakcje z lekami. W istotny sposób może to wpłynąć na diagnostykę i późniejsze decyzje terapeutyczne, które podejmie lekarz.
