Przyczyny oraz klasyfikacja przewlekłej choroby nerek
Posługując się definicją KDIGO - Kidney Disease: Improving Global Outcomes - za przewlekłą chorobę nerek traktujemy utrzymujące się ponad 3 miesiące zaburzenia budowy lub czynności nerek mające znaczenie dla zdrowia. Ze względu na fakt, iż schorzenie to przez wiele lat może przebiegać zupełnie bezobjawowo, niezbędne jest aktywne wykrywanie tej jednostki chorobowej przez wykonywanie badań przesiewowych.
Przyczyny
Przewlekła choroba nerek może być efektem wielu schorzeń. Za najczęstsze przyczyny uznaje się obecnie cukrzycową chorobę nerek, nefropatię nadciśnieniową oraz kłębuszkowe zapalenia nerek.
Do innych jednostek chorobowych mogących wywołać przewlekłą chorobę nerek zaliczamy:
- cewkowo-śródmiąższowe choroby nerek,
- wielotorbielowate zwyrodnienie nerek,
- nefropatię niedokrwienną,
- układowe choroby tkanki łącznej,
- sarkoidozę,
- skrobiawicę,
- nefropatię HIV,
- zespół hemolityczno-mocznicowy.
Klasyfikacja
Zaawansowanie przewlekłej choroby nerek określamy na podstawie parametru GFR (ang. glomerular filtration rate), określającego przesączanie kłębuszkowe (ml/min/1,73 m2).
Według klasyfikacji z 2013 roku wyróżniamy następujące kategorie przewlekłej choroby nerek:
G1 – GFR ≥90
W badaniu klinicznym dominują objawy chorobowe schorzenia podstawowego (np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego). Wczesnym objawem toczącej się patologii może być podwyższone ciśnienie tętnicze.
G2 – GFR 60-89
W stadium tym pojawia się nadwrażliwość na odwodnienie ze względu na zaburzoną funkcję nerek do zagęszczania moczu. Mogą pojawić się zaburzenia endokrynologiczne (np. nadczynność przytarczyc) oraz niedokrwistość (na skutek zmniejszonej produkcji erytropoetyny w nerkach).
G3a – GFR 45-59
G3b – GFR 30-44
Stadia te charakteryzują się pogłębieniem wcześniejszych zaburzeń (np. większy odsetek chorych z nadciśnieniem tętniczym) oraz dołączeniem dodatkowych objawów takich jak: zwiększone dobowe wydalanie moczu, oddawanie moczu w nocy, zwiększone pragnienie. Mogą pojawić się również nudności, utrata apetytu, nieprzyjemny posmak w ustach.
G4 – GFR 15-29
Występują znacznie nasilone objawy uszkodzenia nerek. Dołącza się zwiększona męczliwość już po niewielkim wysiłku fizycznym, osłabienie, a u niektórych chorych objawy niewydolności serca.
G5 – GFR <15
Jest to stadium określane jako schyłkowa niewydolność nerek lub mocznica. Chory prezentuje objawy z praktycznie wszystkich układów i narządów organizmu. Niezbędne jest leczenie nerkozastępcze (dializoterapia lub przeszczepienie nerki). Do stadium tego, niezależnie od wartości GFR zaliczani są również pacjenci po transplantacji nerek.
Rokowanie
Rokowanie zależy głównie od choroby podstawowej (będącej przyczyną przewlekłej choroby nerek), schorzeń towarzyszących mogących nasilać niewydolność nerek oraz odpowiednio wcześnie podjętej interwencji terapeutycznej. Główną przyczyną zgonów chorych z przewlekłą chorobą nerek są schorzenia układu krążenia oraz zakażenia. Konsultacjami w zakresie choroby nerek zajmuje się lekarz nefrolog.
