Odmrożenia – niechciany towarzysz mrozu

Zimowe temperatury sprzyjają powstawaniu odmrożeń. Te obejmują najczęściej obwodowe części ciała, jak uszy, palce u rąk bądź stóp. Jak ustrzec się przed odmrożeniami i jak postępować w przypadku ich wystąpienia?

Wiatr, wilgoć, mróz

Wbrew pozorom, to nie mróz jest głównym sprawcą odmrożeń. Tych można się bowiem nabawić już w temperaturze 6^oC. Najbardziej sprzyjają im wiatr i wilgoć, które jako doskonałe przewodniki ciepła przyczyniają się w największym stopniu do oziębienia tkanek. W związku z tym szansa na odmrożenie jest dużo wyższa, jeżeli mróz jest niewielki, ale za to wieje i jest wilgotno, niż wtedy, gdy temperatura jest niższa, ale jest bezwietrznie i sucho.

Czynnikami sprzyjającymi odmrożeniom są obcisłe ubrania, brak ruchu, zmęczenie, głód i alkohol, ale również wszelkie choroby układu krążenia. Ponadto, co ciekawe, u kobiet odmrożenia obejmują częściej policzki, nos, uda i kolana, natomiast mężczyźni zwykle odmrażają sobie uszy.

Pieczenie, martwica

Odmrożenie jest poprzedzone objawami takimi, jak pieczenie oraz zaczerwienienie skóry w zagrożonej części ciała. W dalszej kolejności następuje utrata czucia, a skóra przybiera kredowobiałe zabarwienie. Następne objawy, które mogą pojawić się nawet po kilku godzinach, są zależne od stopnia odmrożenia:

• stopień I charakteryzuje się wystąpieniem zaczerwienienia z sinym odcieniem, uczucia drętwienia i stanu zapalnego; następuje zaburzenie krążenia krwi i lekki obrzęk; zmiany dotyczą tylko naskórka;
• stopień II to uszkodzenie głębszych partii naskórka; pojawiają się pęcherze, obrzęk skóry jest dość duży;
• stopień III dotyczy zniszczenia naskórka i skóry właściwej (czasem również tkanek położonych głębiej); skóra przybiera odcień purpurowy i ulega martwicy;
• stopień IV to odmrożenia całych części ciała, a nawet kości; w tym przypadku jedyny ratunek może stanowić amputacja tej części ciała.

Co robić?

Jeżeli pojawiło się odmrożenie, dotkniętą nim tkankę powinno się jak najszybciej ogrzać. Ale nie wolno przesadzać z temperaturą – na początku należy stosować nie wyższą niż 25-30^oC. Dopiero później można ją powoli zwiększać do 40^oC. Ogrzewanie powinno się stosować do momentu wyrównania się temperatury tkanki. Nie należy przekłuwać pęcherzy, jeżeli takie się pojawiły – trzeba okryć je z gazą jałową. Następnie całość obwiązać grubą warstwą opatrunku (w sposób nie utrudniający przepływu krwi) i chronić przez zimnem. W przypadku odmrożeń III i IV stopnia konieczna będzie również wizyta u lekarza i uzyskanie odpowiedniej pomocy medycznej, m.in. zastrzyku z surowicy przeciwtężcowej.