Wczesne wykrywanie i diagnozowanie nowotworów u dzieci
Nowotwory u dzieci to choroby, o których wiedza wśród społeczeństwa jest niewielka. Specyfika i uleczalność chorób nowotworowych u dzieci i dorosłych bardzo się różnią. Ze względu na możliwą wysoką wyleczalność nowotworów u dzieci, która zależy od wczesnej diagnozy, konieczna jest edukacja rodziców, lekarzy, pielęgniarek i stałe utrzymywanie czujności onkologicznej.
Nowotwory wieku dziecięcego
Nowotwory wieku dziecięcego występują rzadziej niż u dorosłych i stanowią 3% nowotworów całej populacji. Zazwyczaj rozwijają się przez długi okres, podstępnie - nie upośledzając sprawności dziecka, a pierwsze objawy są bardzo niespecyficzne. Szacuje się, że każdego roku w Polsce u około 1.100-1.300 dzieci do 18. roku życia wykrywany jest nowotwór. Według Krajowego Rejestru Nowotworów Wieku Dziecięcego w Polsce, poniżej 10% dzieci jest zdiagnozowanych w stopniu rozwoju nowotworu I lub II w porównaniu do 25% w Europie Zachodniej. Wyższe współczynniki umieralności pośród dzieci w Polsce spowodowane są głównie wykrywaniem nowotworów u dzieci w późnych - III i IV - stopniach zaawansowania klinicznego. W takiej sytuacji wyniki leczenia są mniej obiecujące.
Badania medyczne potwierdziły, że wyleczenie nowotworów u dzieci w sposób znaczący zależy od stopnia zaawansowania choroby w chwili diagnozy. Późna diagnoza wydłuża proces leczenia i wiąże się z wyższymi wskaźnikami powikłań występujących po zakończeniu procesu leczenia. Stąd stanowi również większe obciążenie finansowe i psychospołeczne, spoczywające na rodzinie dziecka. Efektem późnej diagnozy jest fakt, że nowotwory złośliwe stanowią nadal drugą po wypadkach i zatruciach przyczynę zgonów dzieci.
Edukacja społeczeństwa
Edukacja społeczeństwa jest kluczowa dla wyleczalności nowotworów wieku dziecięcego. Postęp w dziedzinie onkologii i hematologii pediatrycznej gwarantuje możliwość wyleczenia niemal każdemu pacjentowi, pod warunkiem, że trafi do specjalisty odpowiednio wcześnie. Z tego względu konieczna jest edukacja pacjentów, rodziców, lekarzy, pielęgniarek w zakresie znaków ostrzegawczych nowotworów oraz szerzenie świadomości, że podejmowanie niezwłocznego działania jest bez dyskusji decydującym czynnikiem we wczesnym wykrywaniu choroby u dzieci.
Objawy mogące sugerować obecność choroby nowotworowej:
- Bladość, sińce, wybroczyny, bóle kończyn, krwawienie z nosa, brak apetytu - Białaczka;
- Bóle głowy, poranne wymioty, zmiany zachowania, utrudnione połykanie, zaburzenia równowagi, nagle pojawiający się kręcz szyi (przymusowe ustawienie głowy) - Guzy mózgu;
- Powiększenie obwodu brzucha, problemy z oddawaniem moczu i stolca, bóle brzucha, nawracające zakażenia układu moczowego, krwiomocz, wymioty, asymetria powłok jamy brzusznej i/lub obecność guza wyczuwalnego przez powłoki skórne, np. podczas kąpieli lub ubierania dziecka - Guz jamy brzusznej;
- Utrzymujący się ból i obrzęk kończyn, utykanie - Guzy kości;
- Biały odblask ze źrenicy (widoczny również na zdjęciach), zez, wytrzeszcz gałki ocznej, zaburzenia widzenia, utrzymujące się zaczerwienienie powiek i gałki ocznej - Guz gałki ocznej;
- Niebolesne powiększenie jądra, upławy, obecność groniastych tworów w obrębie pochwy - Guzy narządów moczowo-płciowych;
Inne niepokojące objawy: zmęczenie, apatia, powiększenie węzłów chłonnych zwłaszcza szyjnych lub brzusznych, niewyjaśnione: duszność, przewlekły kaszel, chrypka i gorączki, nieleczące się infekcje, utrata lub zahamowanie przyrostu masy ciała, ból, przewlekły surowiczo-krwisty wyciek z ucha, nosa (zwłaszcza jednostronny), zniekształcenie szyi, twarzy, tułowia, kończyn.
W przypadku stwierdzenia objawów wzbudzających czujność onkologiczną,
należy niezwłocznie zgłosić dziecko do pediatry lub lekarza rodzinnego!
