Jakie mogą być przyczyny polidypsji? Co powinno Cię zaniepokoić?
Pragnienie jest fizjologicznym mechanizmem, który bierze udział w kontroli poboru płynów i utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. Zaburzenia w tym zakresie mogą dotyczyć zarówno pragnienia zmniejszonego jak i nasilonego. Polidypsja to stan, w którym pragnienie jest nadmierne i wiąże się ze zwiększonym przyjmowaniem płynów tj. >2500 ml/dobę przez dłuższy czas.
Przyczyny
Polidypsja najczęściej związana jest ze stanami, w których dochodzi do nadmiernie dużej utraty wody - różnymi drogami, co zagraża odwodnieniem organizmu. Nadmierne pragnienie jest w takich sytuacjach korzystne, ponieważ pozwala uzupełnić niedobór wody w organizmie. Niektóre z tych sytuacji są fizjologiczne (wzmożone pragnienie po wysiłku fizycznym, w warunkach wysokiej temperatury otoczenia czy po zjedzeniu słonego pokarmu).
Do nadmiernej utraty płynów może dochodzić także w wyniku wielu schorzeń, które prowadzą do utraty płynów ustrojowych różnymi drogami, tj. poprzez:
1) przewód pokarmowy – najczęściej na skutek wymiotów i biegunki;
2) płuca – w przebiegu zapalenia płuc;
3) nerki – w wyniku stosowania leków, przykładowo leków moczopędnych stosowanych w terapii nadciśnienia tętniczego lub niewydolności serca;
4) skórę – na skutek obfitego pocenia się w przebiegu podwyższonej temperatury ciała, czy wysokiej temperatury otoczenia; na skutek oparzeń, zwłaszcza jeśli dotyczą dużych powierzchni ciała czy urazów połączonych ze znaczną ilością utraconej krwi.
Częste objawy
Częstym objawem towarzyszącym polidypsji jest poliuria, czyli utrzymujące się oddawanie moczu w ilości większej niż 2500 ml. Poliuria i polidypsja, zwłaszcza gdy towarzyszą im suchość skóry, senność, nawracające zakażenia układu moczowego i/lub skóry, nasuwają podejrzenie cukrzycy i są wskazaniem do wykonania badań w tym kierunku.
W diagnostyce wymienionych powyżej stanów chorobowych istotny jest wywiad i badanie lekarskie, uzupełnione o dodatkowe badania laboratoryjne i/lub obrazowe. Terapia polega na wyrównaniu niedoborów wodno-elektrolitowych oraz zwalczaniu przyczyn odwodnienia. W przypadku, gdy wykluczono obecność powyższych stanów, w toku dalszej diagnostyki brane są pod uwagę m.in. moczówka prosta pochodzenia centralnego lub nerkowego, a także polidypsja psychogenna.
Moczówka prosta
Moczówka prosta jest chorobą, w której dochodzi do nadmiernej utraty wody na skutek niedoboru wazopresyny (moczówka prosta centralna) lub na skutek niewrażliwości cewek nerkowych na wazopresynę (moczówka prosta nerkowa). W obu sytuacjach defekt może być wrodzony lub nabyty. Wazopresyna jest związkiem wytwarzanym przez podwzgórze, który wydzielany następnie do krwi dostaje się do nerek, gdzie umożliwia resorpcję wody i zagęszczanie moczu.Wobec braku wazopresyny (lub niewrażliwości nerek na jej działanie) niemożliwa jest resorpcja wody z moczu pierwotnego, co skutkuje oddawaniem bardzo dużych ilości moczu; w rezultacie dochodzi do "zagęszczenia" krwi i - poprzez system wyspecjalizowanych receptorów monitorujących objętość płynów wewnątrzustrojowych - zwiększonego odczuwania pragnienia.
Polidypsja psychogenna
Polidypsja psychogenna nie jest związana z chorobami, w których przyczyną zwiększonej ilości wypijanych płynów jest odwodnienie. Wręcz przeciwnie, jest to stan w którym mimo dobrego stanu nawodnienia, chory kontynuuje spożywanie płynów. W skrajnych przypadkach dochodzi do tzw. zatrucia wodnego, które może być zagrożeniem życia. Polidypsja psychogenna często współistnieje z zaburzeniami psychiatrycznymi, ale może też być związana z niepożądanym działaniem leków.
W przypadku problemów z nadmiernym pragnieniem umów wizyte u lekarza rodzinnego.
