Przyczyny, objawy i klasyfikacja nadciśnienia tętniczego
Nadciśnienie tętnicze, czyli podwyższone ciśnienie w naczyniach tętniczych układu krążenia może być wynikiem wielu patologii. Ogólny podział nadciśnienia tętniczego ze względu na przyczynę (etiologię) powstania, dzieli nadciśnienie tętnicze na pierwotne (>90% przypadków) oraz wtórne.
Przyczyny
Wtórne nadciśnienie tętnicze może być wynikiem:
- Chorób nerek;
- Schorzeń naczyń zaopatrujących nerki w krew;
- Zaburzeń endokrynologicznych (np. Zespół Addisona, Zespół Cushinga, niedoczynność lub nadczynność tarczycy, akromegalia);
- Chorób ginekologicznych – stan przedrzucawkowy, rzucawka;
- Oparzeń
- Zespołu obturacyjnego bezdechu sennego;
- Chorób neurologicznych;
- Przyjmowanych leków (np. kortykosteroidy, cyklosporyna, doustne środki antykoncepcyjne);
- Przyjmowania narkotyków (amfetamina, kokaina), alkoholu, nikotyny.
Objawy
Nadciśnienie tętnicze pierwotne, rozpoznawane najczęściej, ma etiologię wieloczynnikową z istotnymi elementami genetycznymi i środowiskowymi. Nadciśnienie tętnicze bywa nazywane tzw. „cichym zabójcą”. Związane jest to z wieloletnim przebiegiem bezobjawowym. Jeśli objawy występują, są one tak niecharakterystyczne, że pacjent nie podejrzewa, iż może kryć się za nimi schorzenie wymagające wdrożenia terapii. Do wspomnianych objawów zaliczane są: bóle głowy (szczególnie okolicy potylicy), zaburzenia snu, osłabienie, obniżenie wydolności fizycznej.
Klasyfikacja
Aktualna klasyfikacja nadciśnienia tętniczego, biorąca pod uwagę wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego (w mm Hg) przedstawia się następująco:
A) ciśnienie optymalne - ciśnienie skurczowe <120; ciśnienie rozkurczowe <80;
B) ciśnienie prawidłowe - ciśnienie skurczowe 120-129 i/lub ciśnienie rozkurczowe 80-84;
C) ciśnienie wysokie prawidłowe - ciśnienie skurczowe 130-139 i/lub ciśnienie rozkurczowe 85-89;
D) nadciśnienie stopień 1 - ciśnienie skurczowe 140-159 i/lub ciśnienie rozkurczowe 90-99;
E) nadciśnienie stopień 2 - ciśnienie skurczowe 160-179 i/lub ciśnienie rozkurczowe 100-109;
F) nadciśnienie stopień 3 - ciśnienie skurczowe ≥180 i/lub ciśnienie rozkurczowe ≥110.
Rozpoznanie
Do rozpoznania nadciśnienia tętniczego niezbędne jest stwierdzenie ≥2 nieprawidłowych wartości ciśnienia tętniczego podczas 2 lub 3 niezależnych wizyt lekarskich w odstępie kilku tygodni lub miesięcy. Zaleca się ponadto samodzielne pomiary w domu pacjenta, mające na celu wykluczenie tzw. „nadciśnienia tętniczego białego fartucha” tj. stanu, w którym nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego występują wyłącznie podczas pomiarów w gabinecie lekarskim przez lekarza rodzinnego. Celem różnicowania tego stanu zasadne może być zastosowanie tzw. holtera ciśnieniowego tzn. urządzenia monitorującego ciśnienie tętnicze w ciągu całej doby.
