Wyszukaj lekarza

z bazy ponad 100 tys. specjalistów

Czerniak a znamiona barwnikowe. Objawy, na które należy zwrócić uwagę

Zdrowie
Zdjęcie główne artykułu Czerniak a znamiona barwnikowe.  Objawy, na które należy zwrócić uwagę
Autor:

Zmienione znamię - to może być czerniak

Znamiona barwnikowe są to zmiany na skórze, w których gromadzą się melanocyty. Większość znamion barwnikowych to zmiany nieszkodliwe, niezagrażające zdrowiu, choć z niektórych może się rozwinąć czerniak. Choć jest on nowotworem złośliwym, to odpowiednio wczesna diagnoza daje szansę na wyleczenie. W przeciwieństwie do innych nowotworów złośliwych, których objawy częstokroć pojawiają się późno – w przypadku czerniaka skóry istnieją pewne widoczne nieprawidłowości, które pacjent może zaobserwować.

Znamiona barwnikowe

Znamoiona barwnikowe powstają w miejscach, gdzie gromadzą się melanocyty, czyli komórki odpowiedzialne za produkcję melaniny - barwnika, który nadaje kolor ludzkiej skórze oraz chroni ją przed szkodliwym działaniem nadmiaru promieni słonecznych.

Znamiona barwnikowe są z reguły brązowe, ale mogą być też bardzo ciemne – zbliżone do czarnych , a nawet koloru zbliżonego do otaczającej je skóry. Przeciętny człowiek ma kilkanaście do kilkudziesięciu znamion. W ciągu życia liczba znamion zwykle rośnie, co jest zaznaczone najbardziej pomiędzy 20 a 30 rokiem życia. Ludzie o ciemnej karnacji mają zwykle mniej znamion, niż ci o jasnej karnacji. Innym czynnikiem wpływającym na ich liczbę jest klimat i ekspozycja na promienie słoneczne. Z reguły im większa ekspozycja na promienie słoneczne, tym liczniejsze są znamiona. Często zdarza się, że znamiona zanikają całkowicie na pewnym etapie życia.

Czerniak

Większość znamion barwnikowych to zmiany nieszkodliwe, niezagrażające zdrowiu, choć z niektórych może się rozwinąć czerniak. Choć jest on nowotworem złośliwym, to odpowiednio wczesna diagnoza daje szansę na wyleczenie. W przeciwieństwie do innych nowotworów złośliwych, których objawy częstokroć pojawiają się późno – w przypadku czerniaka skóry istnieją pewne widoczne nieprawidłowości, które pacjent może zaobserwować sam i powinny skłonić go do wizyty lekarskiej.

Każdy powinien regularnie oglądać swoją skórę, ponieważ jedynie taka forma samobadania daje szansę na odpowiednio wczesne wykrycie niepokojących zmian. 

Na co należy zwrócić uwagę ?

Aby uporządkować i ułatwić samobadanie skóry, powstał schemat ABCDE. Kolejne litery odnoszą się do określonych cech znamienia w języku angielskim. Zaobserwowanie którejkolwiek z poniżej opisanych cech powinno skłonić do wizyty lekarskiej, gdyż wiążą się one z podwyższonym ryzykiem zezłośliwienia znamienia.

    •  A (ang. asymmetry) – asymetria, czyli gdy znamię dotąd okrągłe lub owalne staje się asymetryczne;
    •  B – (ang.border irregularity) – nieregularny/ postrzępiony brzeg zmiany;
    •  C – (ang. colour change ) – kolor – zarówno zmiana w kierunku odcienia jaśniejszego lub ciemniejszego, a także różnokolorowość (nierównomierny rozkład barwnika) znamienia powinny wzbudzić czujność onkologiczną;
    •  D – (ang. diameter ) – średnica – każde znamię o wielkości powyżej 5 mm powinno zostać zbadane przez lekarza dermatologa;
  •  E – (ang. elevated or enlarged) – uniesienie lub powiększenie się zmiany. 

 

Ból znamienia

Poza wyżej wymienionymi cechami niepokojące są również: pojawiający się świąd/ ból znamienia, krwawienie, zaczerwienienie (lub czerwona obwódka) wokół zmiany. Osoby z bardzo licznymi znamionami (zwłaszcza gdy ich liczba przekracza 100) oraz te, u których w rodzinie występował czerniak powinny ze szczególną sumiennością regularnie oglądać swoją skórę, gdyż w takich przypadkach ryzyko czerniaka jest zwiększone. W niektórych sytuacjach znamiona mogą ulegać tzw. fizjologicznej zmianie – dotyczy to zanikania znamion, a także ciemniejszego ich przebarwienia, które często pojawia się w ciąży (co jest związane ze zmianami hormonalnymi).

Należy też pamiętać, że czerniak rozwija się nie tylko na podłożu znamion, ale też na skórze niezmienionej, a także na błonach śluzowych. W przypadku zaobserwowania niepokojących cech znamion należy zgłosić się do lekarza rodzinnego lub dermatologa (nie jest wymagane skierowanie). Zalecanym badaniem wykorzystywanym głównie przez dermatologów we wstępnej diagnostyce znamion jest dermatoskopia.

Dermatoskopia

Jest to bezbolesne i nieinwazyjne badanie, które polega na oglądaniu znamion przy użyciu dermatoskopu, który zapewnia odpowiednie powiększenie obrazu, przez co zwiększa się dokładność oceny. W przypadku potwierdzenia niepokojących cech zmiany, następnym etapem jest wycięcie chirurgiczne zmiany, czyli tzw. biopsja wycinająca.
Do czynników zwiększających ryzyko zezłośliwienia zmiany należy również przewlekłe podrażnienie mechaniczne, dlatego w przypadkach znamion o takiej niekorzystnej lokalizacji, przewlekle pocieranych przez elementy ubioru lub np. podczas golenia się u mężczyzn, lekarz dertmatolog lub lekaż rodzinny może zalecić ich usunięcie nawet gdy nie wykazują powyżej opisanych niepokojących cech.

KCP.PL
zobacz inne artykuły

Na naszym forum

Podyskutuj na forum o tym artykule

Komentarze

Wyszukaj swojego lekarza