Antybiotykooporność - globalny problem medyczny XXI wieku.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje- antybiotyki przestają działać, grozi nam powrót do "ery przedantybiotykowej". Koniecznością jest zrozumienie zjawiska antybiotykooporności oraz znaczenia higieny rąk i szczepień ochronnych w ochronie antybiotyków zarówno przez lekarzy i pacjentów. Powtarzając za Narodowym Programem Ochrony Antybiotyków - "łatwiej jest chronić antybiotyki niż tworzyć nowe", pamiętajmy o tym!
Słów kilka o "karierze antybiotyków" w świecie medycyny
Rok 1928, gdy Aleksander Fleming w wyniku przypadkowej obserwacji odkrył hamowanie wzrostu bakterii przez penicylinę, to początek "ery antybiotykowej" w medycynie. Antybiotyki, stanowiąc jedno z najważniejszych odkryć medycyny XX wieku, przez wiele lat pozwalały zwalczać wcześniej nieuleczalne choroby. Przyczyniły się do postępu cywilizacyjnego ludzkości poprzez istotne ograniczenie śmiertelności ludzi oraz wydłużenie długości życia. Niestety, współcześni naukowcy i eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) biją na alarm - antybiotyki stosowane do walki z zatruciami pokarmowymi, sepsą oraz zapaleniem płuc nie działają nawet w połowie przypadków i w czarnych barwach, aczkolwiek realistycznie prognozują - niewielkie skaleczenia i powszechne infekcje, z którymi przez lata doskonale sobie radziliśmy, ponownie będą wyzwaniem dla lekarzy.
Antybiotykooporność bakterii
Globalne zjawisko, uznane przez WHO jako jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia i życia pacjentów, leży u podstaw problemu. Zrozumienie go zarówno przez lekarzy jak i pacjentów, wydaje się kluczowe.
Zjawisko antybiotykooporności
Oporność na antybiotyki polega na utracie zdolności antybiotyku do zabijania lub hamowania namnażania bakterii opornych. Niemal każdy gatunek bakterii jest naturalnie oporny na określoną grupę antybiotyków. Najpoważniejszy problem to antybiotykooporność nabyta, gdy bakterie zazwyczaj wrażliwe na działanie antybiotyków stają się oporne w wyniku zajścia zmian genetycznych. Selekcji komórek, u których zaszły one spontanicznie sprzyja zbyt niskie stężenie lub zbyt krótki czas stosowania antybiotyku.
Myśl globalnie, działaj lokalnie, czyli... każdy z nas odgrywa istotną rolę w ochronie antybiotyków!
Niezwykle istotna jest świadomość, że niewłaściwym jest stosowanie antybiotyków w terapii chorób wywołanych przez wirusy - przeziębienia, grypy, opryszczki, półpaśca. Antybiotyki nie mogą złagodzić objawów zakażenia wirusowego - gorączki, kataru. Bakterie z wielolekową opornością w zależności od lokalizacji zakażenia i stanu pacjenta mogą wywołać zakażenia dróg moczowych, zapalenie płuc, zakażenia skóry, biegunkę, zakażenia krwi. W przypadku podejrzenia zakażenia możliwe jest zlecenie przez lekarza badania, które pozwoli na określenie oporności i wrażliwości na antybiotyki danego szczepu bakterii oraz wdrożenie celowanej terapii zgodnej z antybiogramem. Niewłaściwe dobranie dawki leku, czy zbyt późne jego włączenie do terapii również może doprowadzić do rozwoju antybiotykooporności.
Szczepienia ochronne
Nie tylko lekarz rodzinny może podjąć kroki ku walce z antybiotykoopornością. Każdy z nas jest odpowiedzialny za utrzymanie skuteczności antybiotyków. Przyjmując antybiotyki, należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza - stosować wyłącznie na podstawie recepty, przez określoną ilość dni, we wskazanych odstępach czasowych. Szczepienia ochronne po konsultacji z lekarzem rodzinnym również pozwolą na zmniejszenie ryzyka rozwoju zakażenia. Istotne jest również przestrzeganie zasad higieny, pomocne w ograniczaniu transmisji bakterii opornych. Przede wszystkim należy regularnie i dokładnie myć ręce, szczególnie po skorzystaniu z toalety, przed posiłkiem, po powrocie do domu, w wypadku infekcji- po kichnięciu lub zakasłaniu, przed i po dotknięciu innych przedmiotów lub ludzi.
Niestety, nie zawsze antybiotyki są w stanie nas uratować. To my wszyscy, odczuwając społeczną odpowiedzialność, musimy je chronić, by nie cofnąć się medycznym wehikułem czasu do okresu sprzed 1928 roku - "ery przedantybiotykowej" - kiedy infekcje dziesiątkowały ludzkość.
